Tot die conclusie komt Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer na een QuickScan van de eerste 556 volledig ingevulde reacties op haar vragenlijst. Een vragenlijst die het team van de Kinderombudsman iedere twee jaar uitzet onder kinderen en jongeren in Nederland. De Quick Scan is als rapport naar het kabinet gestuurd.
Omdat we deze vragenlijst voorbereidden toen de lockdown werd afgekondigd, konden we ons onderzoek uitbreiden met een paar vragen over het coronabeleid. De eerste reacties zijn verrassend, al zijn de zorgen over veiligheid en onderwijsachterstanden er niet mee weggenomen.
Margrite Kalverboer, de Kinderombudsvrouw.
Eerste beeld
De QuickScan is echt bedoeld als eerste beeld. Zo vergelijkt het rapport de groep kwetsbare kinderen en jongeren met alle kinderen en jongeren. Omdat die eerste groep daar in zit, worden de verschillen met de kinderen die onder betere omstandigheden opgroeien gedempt.
Toch laat het rapport genoeg zien. Bijvoorbeeld dat kinderen en jongeren ook nu positief zijn over de kwaliteit van hun leven, al missen ze het rechtstreekse contact met hun vrienden. Kinderen en jongeren met persoonlijke en/of familieproblemen geven lagere rapportcijfers aan hun leven, maar geven doorgaans ruime voldoendes. Toch hebben ze vaker problemen bij het maken van hun schoolwerk en hebben ze gemiddeld vaker last van ruziƫnde ouders.
Veilig en fijn thuis voorop
Als zij de baas zouden zijn, geven kinderen en jongeren aan dat zorgen voor een veilig en fijn thuis het allerbelangrijkst is. Tegelijk geven bijna alle ondervraagden aan, dat de spanningen zijn toegenomen door de afgenomen bewegingsvrijheid. Kwetsbare kinderen en jongeren geven vaker aan dat er sprake is van ruzie of zelfs geweld zoals schelden en slaan. Ook loopt vaker het contact met een of beide ouders niet goed, of mogen ze hun ouders niet zien.
Daar staat tegenover dat kinderen en jongeren opvallend vaak de positieve kant zien van de gevolgen van het coronabeleid. Zo vinden ze het fijn om hun schoolwerk in hun eigen tempo te maken, ze hebben meer vrije tijd en zien hun ouders vaker. Daarbij neemt de stress in hun leven af door de lockdown.
Minder jeugdzorg, minder spanning
Dat laatste geldt ook voor een deel van de kwetsbare kinderen en jongeren: jeugdzorg klopt minder vaak aan en dat neemt spanning weg. Bij probleemgezinnen is veel druk verdwenen nu hulpverleners thuis blijven. Andere kinderen zijn blij om juist bij school weg te zijn: degenen die uit de toon vallen bij hun klasgenoten of zelfs worden gepest, worden niet meer dagelijks geconfronteerd met hun problemen.
Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer leest de QuickScan als een oproep om maatwerk te leveren aan kinderen in kwetsbare situaties. Kinderen en jongeren die in een gespannen huishouden hun schoolwerk niet kunnen bijhouden of onder druk staan vanwege huiselijke ruzies, moeten zoveel mogelijk naar school of naar een andere plek waar het veiliger is. Voor alle kinderen en jongeren is het belangrijk dat ouders zorgen dat ze er zoveel mogelijk zijn voor hun kinderen. Of ze bij elkaar of uit elkaar zijn maakt daarbij niet uit.
Crisis legt mogelijkheden onderwijs bloot
Verder moeten scholen nu al gaan nadenken over het onderwijs dat ze aanbieden als straks de coronaperikelen voorbij zijn. Er was in de afgelopen maanden plotseling veel meer mogelijk op het gebied van afstandsonderwijs dan voorheen. Scholen moeten hun centrale rol in het leven van kinderen en jongeren vasthouden. De conclusies uit deze analyse laten echter ook zien dat genoeg kinderen gedijen bij maatwerk en in ieder geval een deel van het onderwijs op afstand. Hierop moet het onderwijs anticiperen.
Geef kinderen en jongeren een grotere rol
Tenslotte is het van belang dat kinderen en jongeren een actievere rol krijgen bij dit soort kwesties. Vaak krijgen ze de beslissingen die zijn genomen achteraf meegedeeld. Wat dat betreft zijn de woorden van premier Rutte aan het adres van jong Nederland een mooie stap naar meer.
Over de QuickScan
De QuickScan is een eerste analyse van de tweejaarlijkse vragenlijst voor kinderen en jongeren. De antwoorden worden de komende maanden verder onderzocht, zodat de Kinderombudsman scherpere conclusies kan trekken over de verschillende groepen.
Vul de vragenlijst in!
Vul de vragenlijst in, zodat de Kinderombudsman ook de ervaringen van de komende maanden kan meenemen in het beleidsadvies.